Het Internet is pas echt open en vrij als iedereen er toegang toe heeft. Vluchtelingen en (uitgeprocedeerde) asielzoekers hebben in Nederland vaak geen internettoegang, terwijl juist zij daar een enorme behoefte aan hebben. Omdat zij contact willen met familie en vrienden in het land van vertrek, maar ook om informatie in te winnen over hun procedure, hun rechten en mogelijkheden om zich te ontplooien. Een duidelijke behoefte dus, maar de mogelijkheden blijven daar ver bij achter. Dat is precies wat wij met dit project willen veranderen.
Om wie gaat het?
We richten ons op de volgende groepen:
– asielzoekers die in procedure zijn, en die ondergebracht zijn in een asielzoekerscentrum of een soortgelijke instelling.
– uitgeprocedeerde asielzoekers die niet uitgezet kunnen worden omdat het land van herkomst niet mee wil werken aan remigratie. Deze groep heeft het bijzonder zwaar omdat ze vaak op straat staan, geen structureel onderdak hebben en een wankele rechtstatus hebben.
De aanpak voor deze groepen is verschillend. Voor degenen met een vast onderkomen hebben we gekozen voor het afsluiten van internetabonnementen met voldoende bandbreedte en het inpandig aanleggen van een netwerk met bandbreedte-controle, draadloze toegangspunten en signaalversterkers.
Voor asielzoekers zonder vaste verblijfplaats hebben we de oplossing gevonden in een mobiel en draagbaar draadloos netwerk met 4G verbinding. Een draadloos modem dus, dat zowel op netstroom als op batterij kan functioneren, en bovendien tegen een stootje kan. Op deze manier is de internettoegang mobiel en kan de groep hun middel tot internettoegang meenemen als ze op zoek moeten naar een nieuwe verblijfsruimte.
De actie
1. Vast internet
In twee panden in Amsterdam hadden vluchtelingen en asielzoekers weliswaar een vast onderkomen, maar geen internet. Met apparatuur en open source software zijn in beide panden wifi-netwerken aangelegd, die de bandbreedte eerlijk en veilig over de aanwezige gebruikers konden verdelen. Op deze manier wordt sinds maart 2016 aan in totaal 75 vluchtelingen breedband aangeboden, een aanbod dat nog steeds doorloopt.
De Mauritskade en de Johan Muyskenweg, waar vluchtelingen sinds maart 2016 via dit project internet krijgen
2. Mobiel
Voor de mobiele groep hebben we met andere partijen een hackathon georganiseerd. Deze heeft de basis gelegd voor een mobiel apparaat dat alle hindernissen moest wegnemen waar vluchtelingen tegenaan lopen als zij op zoek zijn naar internettoegang: de refugee hotspot. De hotspot bestaat uit een raspberry pi, een battery pack, een 4G modem, een wifi antenne en open source software die zorgt voor bandbreedte management, een landingspagina en veilige verbindingen. De refugee hotspot is een opensource project en heeft zijn eigen website gekregen (https://refugeehotspot.net/) waar je de hotspot kan sponsoren, kopen en vervolgens zelf bouwen.
Aankondiging van de hackathon
Voor de hotspot bestaat internationale belangstelling, hij is al gedemonstreerd op verschillende bijeenkomsten over uitgeprocedeerde asielzoekers. Begin december speelt de hotspot een belangrijke rol op een soortgelijke bijeenkomst op het drielandenpunt, waar vluchtelingcollectieven uit Belgie, Duitsland en Nederland samen zullen komen.
Het resultaat
Met dit project is een forse groep vluchtelingen permanent aan internet geholpen, en zij ervaren dit (nog steeds) als een belangrijke steun bij hun aanpassing aan de nieuwe situatie.
Gezamenlijke aanleg van het netwerk afgelopen maart
De hotspot als draagbaar device is eigenlijk nog maar net klaar om gebruikt te worden, maar gezien de plannen die er zijn en de vele reacties die al zijn binnengekomen, ook van ISOC chapters elders in Europa, verwachten we dat hij breed toepassing zal vinden. De hotspot heeft bovendien een symboolfunctie: hij staat voor een open internet dat overal en voor iedereen toegankelijk is, of men nu autochtoon, vluchteling of uitgeprocedeerde asielzoeker is.
De refugee hotspot
Het proces
1. Vast internet
Met professionele apparatuur is in beide Amsterdamse locaties een betrouwbaar netwerk aangelegd dat door zijn intelligentie goed in staat was de bandbreedte eerlijk over de vele bewoners te verdelen. De bewoners namen gemotiveerd deel aan de aanleg, wat de betrokkenheid vergrootte. Beide netwerken worden nog altijd enthousiast gebruikt. Hindernis was de afgeslotenheid van de COA, die het verschaffen van internettoegang als haar eigen taak beschouwde en buitenstaanders daarom buiten de deur hield, of zij die taak nu had uitgevoerd of niet. Het was daarom moeilijker dan voorzien om panden/vluchtelingen te vinden.
2. Mobiel internet
Aanvankelijk bedoeld als oplossing voor een technisch probleem heeft de refugee hotspot inmiddels de potentie om uit te groeien tot een symbool van de betrokkenheid van de (open source) internetwereld bij de internationale vluchtelingenproblematiek. Er zijn al diverse workshops gegeven en meerdere bijeenkomsten liggen in het verschiet. De ontwikkeling van de hotspot bleek echter geen sinecure, en er is door menig vrijwilliger heel wat avonden doorgebracht met het testen van de diverse open source componenten.
De toekomst
De mobiele hotspot zal in de komende 12 maanden tijdens diverse gelegenheden gedemonstreerd en toegepast worden. Verder hebben we contact gelegd met Cordaid, een internationaal opererende ontwikkelingsorganisatie, om samenwerkingsmogelijkheden in het Midden-Oosten te verkennen. Daarnaast is er contact met de ISOC chapters uit Turkije, Griekenland en Frankrijk over de toepassing van de hotspot en de voortzetting van het project in hun landen. Hierbij moeten we wel aantekenen dat de situatie in Turkijke momenteel bevroren is vanwege de staatsgreep en de reactie daarop.
Het SIDNfonds steunt dit project met een financiële bijdrage. Inspiratiebron was het uitgangspunt van de Internet Society: “the internet is for everyone”.