Open Brief naar Verkiezingsprogrammacommissies 2023

Datum: 06 October 2023

Kenmerk: 23-083/ISOCNL/DB/IP

Onderwerp: Commissie Digitale Zaken/Innovatie/Economische Zaken/Buitenlandse Zaken

Contact: bestuur Internet Society Nederland | voorzitter@isoc.nl, 06-53 86 82 70  |  Contact: Marijn van Vliet, marijn@vanvlietpublicaffairs.nl, 06-10 94 42 42

Geachte leden van de programmacommissie,

Het Internet stelt mensen in staat om wereldwijd te leren, te informeren, samen te werken en te communiceren. Met wereldwijd vijf miljard gebruikers is dit het medium van het volk. De doelstellingen voor duurzame ontwikkeling kunnen niet worden gerealiseerd zonder een open, wereldwijd verbonden, veilig en betrouwbaar internet. Het internet is inherent aan SDG-vereisten: informatie en kennis delen, samenwerking en innovatie, en maatschappelijke betrokkenheid en empowerment.

De grootste bedreiging voor het Internet – en daarmee de veiligheid en vrijheid van de digitale infrastructuur waarop de Westerse maatschappij en economie is gebouwd –  is dat commerciële organisaties, zoals Big Tech, en vreemde mogendheden, zoals Rusland of China, de onbekende maar zeer relevante technische onderlaag, de zogeheten internet protocollen, herschrijven in hun voordeel. Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat het “overschrijven van ons Internet” een directe bedreiging vormt voor mensenrechten en vrije handel, niet alleen ver weg maar ook hier, in Nederland.

Symptomen als Internet Shutdowns[1][2], Internet Fragmentatie[3][4][5][6] en overige kritieke zaken zoals reeds door ons aangekaart bij de Global Digital Compact van de Verenigde Naties dit jaar[7], zijn het directe gevolg van gebrekkig beheer van het Internet.

Er moeten daarom direct vier concrete acties worden ondernomen:

1. Meten is weten: Wetenschappelijk en beleidsmatig onderzoek, ook vanuit Nederland, naar de macht op de Internet fundamenten door Big Tech, Rusland en China

2. Kennis is macht: Verplichte scholing voor Nederlandse bewindspersonen en Kamerleden over het beheer van het Internet en de beleidskeuzes die gemaakt worden.

3. Overleg is het halve werk: Installatie van een technisch multi-stakeholder overleg en het breder bekend maken van de keuzes en stellingnames van verschillende partijen zoals Big Tech, Nederlandse overheid en de rol van Europa in deze.

4. Wie betaalt, bepaalt: Budget voor het meeschrijven aan Internet protocollen door civil society.

1. Wetenschappelijk onderzoek naar de macht op de Internet fundamenten door Big Tech en Rusland, India en China

“Meten is weten”. Een grote verscheidenheid aan wetenschappers uit antropologie, sociologie, wetenschappelijke en technologische studies en internationale betrekkingen, hebben de impact van het beheer van de internetinfrastructuur op rechten en vrijheden bestudeerd.[8] Nederland speelt een aanzienlijke  rol hierin. Er is volop discussie over de waarden van de vroege internetontwikkelaars, en de manier waarop internet infrastructuur wordt gebruikt om bestuursdoelstellingen te bereiken. Hierdoor en door de toenemende invloed van de Internet infrastructuur op de samenleving, hebben wetenschappers gevraagd of sociale normen en waarden moeten worden vastgelegd door middel van Internet governance, en zo ja, hoe dit moet worden gedaan. Tot dusver zijn er echter beperkte systematische onderzoeken[9] geweest naar de manier waarop sociale, culturele en juridische normen en waarden tot stand komen ingeschreven in de internetinfrastructuur door middel van transnationaal Internetbeheer.

2. Verplichte scholing voor Nederlandse bewindspersonen en Kamerleden over het beheer van het Internet

“Kennis is macht”. Hoewel thans vrijwel de gehele Westerse wereld feitelijk een internet society is geworden ontberen zowel Eerste als Tweede Kamerleden alsmede bewindslieden fundamentele technische kennis. Mede hierdoor blijft het risico op Toeslagenschandalen levensgroot vanwege het grote technnische component in dergelijke dossiers. Evenzo voor het beheer van het Internet en het effectief meesluiten op Europees niveau hieromtrent is het van belang dat alle partijen zoveel mogelijk kennis hebben van de technische principes. Voor het begrijpen van de principes is geen technische kennis nodig maar wel aandacht voor de conceptuele werking van het Internet. Internet Society Nederland organiseert al een aantal jarenimpactvolle masterclasses[10]. En telkens spreekt de lezing over de Internet Infrastructuur en de governance hierover velen bijzonder aan. Want dat het internet werkt zoals het werkt mag een wonder heten, aangezien allerlei geopolitieke, technische, commerciële hindernissen en belangen constant op de loer liggen. Het doel van deze Masterclasses is om de fundamentele werking van het internet beter te kunnen doorgronden zodat je ook kunt zien op welke wijze ons dagelijks werk hiermee samenhangt en van afhankelijk is. Topics die de revue passeren zijn bijvoorbeeld hoe het kan dat ondanks alle hindernissen die er zijn er toch een wereldwijd werkend netwerk is, gebaseerd op standaarden en afspraken die blijkbaar toch wereldwijd gemaakt kunnen worden. En vooral ook, hoe zijn deze afspraken ook van invloed op het werk wat we dagelijks doen als beleidsmaker, beslisser of uitvoerder.

3. Installatie van een technisch multi stakeholder-overleg

“Overleg is het halve werk”. Speerpunt van Internet Society is de focus op het proces van internet governance, gebaseerd op het multistakeholder model, waarbij alle belanghebbenden op gelijke voet kunnen meekijken, praten en beslissen over ontwikkelingen van en wijzigingen in de publieke kern van het digitale domein. Doel is hierover meer transparantie te gaan geven aan de ‘buitenwereld’ door aansluiting te zoeken bij hedendaagse debatten over de toekomst van internet zoals die over Europese souvereiniteit en de ‘public stack’ waarin gepleit wordt voor het aanleggen van een publieke infrastructuur. Bij al deze debatten dienen stakeholders ofwel zelf ofwel de beschikking hebben over minimaal fundamentele technische kennis om te voorkomen dat het overleg niet in een babylonische spraakverwarring verzandt en de facto beslissingen elders door grote partijen worden genomen–met grote langetermijn gevolgen voor Nederlandse internetgebruikers. Er wordt enorm veel gepraat inzake internet governance maar door het ontbreken van een gemeenschappelijke technische taal kunnen goedbedoelde intenties niet worden omgezet in impactvolle daden.

Internet Society is er vast van overtuigd dat multistakeholder mechanismen een sterker ecosysteem voor internet governance (beheer) ondersteunen en cruciaal zijn voor de evolutie van het Internet. We erkennen vier belangrijke kenmerken van een succesvol multi-stakeholderproces: inclusiviteit en transparantie; collectieve verantwoordelijkheid; effectieve besluitvorming en (technische) uitvoering; en samenwerking door gedistribueerd en interoperabel bestuur. In deze context is het van cruciaal belang om de rol van het kennisstellingen en adviesorganen[11] te erkennen bij het illustreren van de multistakeholderbenadering van internetgovernance.

The Internet Infrastructuur in lagen genaamd the Internet Stack: “technological and non-technological components”[12]

A picture containing diagram

Description automatically generated

Hierdoor kunnen ook relevante onderwerpen als Kunstmatige Intelligentie[13] die op de bovenste laag van het Internet worden gebruikt ook effectief en met een breed maatschappelijk mandaat worden beheerd.

4. Budget voor het meeschrijven aan Internet protocollen door civil society

“Wie betaalt, bepaalt”Nederland dient haar vroegere dominante rol in het schrijven aan Internetstandaarden weer op te pakken. Dit betekent dat wetenschappers, adviesorganen, maar ook deskundige burgers in de gelegenheid gesteld en gestimuleerd dienen te worden om aan deze Internetstandaarden mee te schrijven.

  1. Wetenschappers kunnen in opeenvolgende jaren een oplopend percentage van hun betaalde tijd verlof krijgen om actief mee te schrijven aan Internet-standaarden, bijvoorbeeld het eerste jaar 5%, en dan vervolgens, 10%, 15% en uiteindelijk 20%. Door het stapsgewijs ophogen wordt de controle gehouden op de kwaliteit van de bijdragen aan Internet-standaarden en niet nodeloos geld verspild.
  2. Burgers zouden in het kader van een opleidingsbudget belastingvoordelen moeten krijgen om mee te schrijven aan de Internet Standaarden.
  3. Bedrijven en organisaties die meeschrijven kunnen gebruik maken van de bestaande WBSO maatregelen[14]. De WBSO (Wet Bevordering Speur- en Ontwikkelingswerk) is een fiscale regeling waarmee kosten voor Research & Development (R&D) worden gecompenseerd. Op dit moment wordt de WBSO regeling voornamelijk gebruikt door corporates om voor zichzelf een zo gunstig mogelijk belastingklimaat te creëren[15]. Door de WBSO in te zetten voor het meeschrijven aan Internet standaarden in lijn met de Nederlandse mensenrechten [18] wordt publiek geld effectief ingezet voor de veiligheid van ons Internet. Hiermee kunnen fundamentele technische oplossingen geïmplementeerd worden voor de veiligheid van burgers als het gaan om informatie en sociale media[16].

Met vriendelijke groet namens het bestuur en directie van de Vereniging,

Het bestuur van Internet Society Nederland (voorzitter@isoc.nl)

Verspreid ook deze brief via X(voorheen Twitter) en Linkedin.


Bijlage – Mandaat voor deze brief

Over ISOC NL: Internet voor iedereen

Internet Society (ISOC) is een maatschappelijke organisatie voor internet governance die begin jaren negentig is opgericht door de technische grondleggers. ISOC is de moederorganisatie van enkele partijen die de fundamenten van het internet beheren en ontwikkelen, zoals The Internet Engineering Task Force (IETF) dat verantwoordelijk is voor Internet-standaarden waardoor het internet werkt zoals het nu werkt voor iederen. ISOC zorgt voor leiderschap op het gebied van internet-gerelateerde standaarden, onderwijs, toegang en beleid. ISOC’s missie: “The Internet Society supports and promotes the development of the Internet as a global technical infrastructure, a resource to enrich people’s lives, and a force for good in society.”.Internet Society Nederland ondersteunt en bevordert sinds 1997 de ontwikkeling van internet als een wereldwijde technische infrastructuur, een hulpmiddel om het leven van mensen te verrijken en een kracht ten goede in de samenleving.

Relevante gesprekspartner in de Internationale Cyberstrategie

Burgermaatschappij-organisaties (civil society) zoals de Internet Society spelen een cruciale rol als bruggenbouwers tussen burgers, technologiebedrijven en beleidsmakers. Internet Society wordt beschouwd als het moederbedrijf van de Internet Engineering Task Force (IETF), dat naast ICANN expliciet genoemd wordt als relevante gesprekspartner in de Internationale Cyberstrategie 2023 – 2028[17] die het Nederlandse kabinet onlangs presenteerde voor internationale inzet voor een open, vrij en veilig digitaal domein.

Officieel erkend door UNESCO

Internet Society (ISOC) is officieel erkend als Non-Gouvernementele Organisatie (NGO) in operationele relaties door UNESCO (United Nations Educational, Scientific, and Cultural Organization). Deze erkenning en contacten helpen ISOC om haar doelstellingen te realiseren, en samen met burgers te werken aan haar missie.

Ruim 1300 Nederlandse ISOC NL belanghebbenden en leden

ISOC heeft kantoren in Reston, Virginia, de Verenigde Staten en Zwitserland en meer dan 145 chapters (afdelingen) wereldwijd bemand door 110 medewerkers en meer dan 4000 vrijwilligers. Het motto is “Het internet is voor iedereen”. Het ledenbestand van de Internet Society telt ruim 104.000 individuele leden, met ruim 1300 Nederlandse ISOC NL belanghebbenden en leden. Internet Society Nederland is een onafhankelijk chapter van Internet Society en officieel gevestigd in de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag. Meer over Internet Society Nederland is te vinden op www.isoc.nl.


| e-mail: bureau@isoc.nl . Koninklijke Bibliotheek, Prins Willem-Alexanderhof 5 (kamer i4.301) . 2595 BE Den Haag . Nederland |

Vereniging Internet Society Nederland is geregistreerd onder nummer 40539643 van de Kamer van Koophandel te Den Haag. Dit schrijven is bestemd voor de personen of entiteiten aan wie het gericht is en kan informatie bevatten die niet gedeeld of openbaar gemaakt mag worden krachtens de geldende wetgeving. Indien u dit schrijven per vergissing heeft ontvangen, verzoeken wij u om ons daarvan direct schriftelijk op de hoogte te stellen. Op al onze activiteiten zijn onverkort onze verenigingstatuten van toepassing. Dank voor uw medewerking.


[1] Internet shutdowns: UN report details ‘dramatic’ impact on people’s lives and human rights – The Office of the High Commissioner for Human Rights: https://www.ohchr.org/en/press-releases/2022/06/internet-shutdowns-un-report-details-dramatic-impact-peoples-lives-and-human 

[2] Internet shutdowns cost countries $2.4 billion last year – The Brookings Institution: https://www.brookings.edu/articles/internet-shutdowns-cost-countries-2-4-billion-last-year/ 

[3] China’s ‘splinternet’ will create a state-controlled alternative cyberspace – The Guardian: https://www.theguardian.com/global-development/2021/jun/03/chinas-splinternet-blockchain-state-control-of-cyberspace 

[4] Repressive regimes around the world are nationalizing the internet and isolating people : https://www.codastory.com/newsletters/breaking-up-global-internet/ 

[5] Internet Fragmentation: What’s at Stake? – Leiden Universiteit: https://www.universiteitleiden.nl/en/research/research-output/governance-and-global-affairs/internet-fragmentation-whats-at-stake 

[6] Internet Fragmentation: An Overview – World Economic Forum: https://www3.weforum.org/docs/WEF_FII_Internet_Fragmentation_An_Overview_2016.pdf 

[7] Internet Society’s Contribution to the Global Digital Compact: https://www.un.org/techenvoy/sites/www.un.org.techenvoy/files/GDC-submission_Internet-Society.pdf 

[8] ‘Wired Norms, Inscription, resistance, and subversion in the governance of the Internet infrastructure’, – Niels ten Oever: https://nielstenoever.net/wp-content/uploads/2020/09/WiredNorms-NielstenOever.pdf 

[9] Speech ISOC NL bij webinar Ministerie Buitenlandse Zaken en Freedomlab over internet governance: https://isoc.nl/nieuws/_speech_ruben_brave_mbz_internet_governance/ 

[10] Fonkelnieuwe ISOC NL Masterclass: “Internet Infrastructure and its Governance” – ISOC NL : https://isoc.nl/nieuws/fonkelnieuwe-isoc-nl-masterclass-internet-infrastructure-and-its-governance/ 

[11] Open strategic autonomy: the digital dimension | Clingendael: https://www.clingendael.org/publication/open-strategic-autonomy-digital-dimension 

[12] An introduction to the Stack, Freedom Lab, 2022 – Sebastiaan Crul: https://www.freedomlab.com/posts/an-introduction-to-the-stack 

[13] ISOC NL steunt AI-petitie: “Politiek, neem controle over AI” – ISOC NL: https://isoc.nl/nieuws/isoc-nl-steunt-ai-petitie-politiek-neem-controle-over-ai/ 

[14] https://www.rvo.nl/subsidies-financiering/wbso 

[15] De innovatiebox bevordert voornamelijk belastingconcurrentie – Mejudice: https://www.mejudice.nl/artikelen/detail/de-innovatiebox-bevordert-voornamelijk-belastingconcurrentie 

[16] speech isoc nl bestuurslid ruben brave bij webinar mbz en freedomlab over internet governance

[17] Internationale Cyberstrategie 2023 – 2028 Publicatie | 01-06-2023: https://www.rijksoverheid.nl/documenten/publicaties/2023/06/09/internationale-cyberstrategie-2023-2028 

[18] “De ontwikkeling van internetstandaarden is geen puur technische aangelegenheid meer” Behoud multistakeholdermodel van groot belang voor publieke kern van het internet: https://www.sidn.nl/nieuws-en-blogs/de-ontwikkeling-van-internetstandaarden-is-geen-puur-technische-aangelegenheid-meer

Leave a Reply