Recentelijk is een omstreden (aangepast) wetsvoorstel “Wet bestuursrechtelijke aanpak online kinderpornografisch materiaal” met versnelling naar de Tweede Kamer gestuurd dat beoogt de online veiligheid te verhogen door het aanpakken van illegale inhoud. Dit voorstel, dat een hernieuwde focus legt op hostingbedrijven, heeft sinds zijn indiening onder minister Grapperhaus veel aandacht getrokken, met name vanwege de geplande implementatie van DNS-blokkades. Deze maatregel, die primair gericht is op Nederlandse internetproviders, roept deskundige zorgen op over een ‘Big Brother is watching you’-scenario, waarbij de overheid uitgebreide surveillance en controle over het internet zou kunnen uitoefenen.
Uitleg Wetsvoorstel in Eenvoudige Taal
Stel je een wereldkaart voor waarbij wegenkaarten worden gebruikt om te bepalen hoe je van punt A naar punt B reist. In de digitale wereld vertegenwoordigen DNS-servers deze kaarten door internetadressen te vertalen naar numerieke codes die computers kunnen begrijpen. Dit is essentieel voor het functioneren van het internet.
Echter, er wordt een nieuwe wet voorgesteld die de Nederlandse overheid zou toestaan om “wegversperringen” op te zetten op specifieke routes – dit zijn de zogenaamde DNS-blokkades. Dit betekent dat wanneer je een bepaalde website probeert te bereiken, de DNS-server je vertelt dat deze weg “afgesloten” is. Op papier klinkt dit als een directe manier om toegang tot ongewenste of illegale inhoud te voorkomen.
De urgentie rondom dit wetsvoorstel is verhoogd door incidenten met ‘Deep Fake’ internetporno, waarbij afbeeldingen van Tweede Kamerleden zonder toestemming zijn gebruikt. Hierdoor wordt het voorstel versneld behandeld, ook al lijkt het verband tussen ‘Deep Fakes’ en kinderpornografie niet direct duidelijk. Sommige politieke fracties zien dit als een reden om snel technologie te implementeren die deze DNS-blokkades mogelijk maakt.
Experts zeggen: “achterhaald door de recente ontwikkelingen”
Echter, een belangrijk detail wordt vaak over het hoofd gezien: veel internetgebruikers navigeren niet meer via de traditionele DNS-routes die onder controle van Nederlandse providers vallen. Door technologieën zoals DNS-over-HTTPS, die de verzoeken versleutelen, worden de aanvragen voor webadressen onzichtbaar voor lokale internetproviders en verlopen ze via grote internationale diensten zoals Google en Cloudflare.
Dit maakt de voorgestelde DNS-blokkades vergelijkbaar met het plaatsen van een hek in je eigen tuin terwijl de meeste mensen via een hoofdweg reizen die niet door het hek wordt geblokkeerd. Ondertussen zijn er plannen om een nieuwe overheidsautoriteit op te zetten die deze blokkades zou beheren, wat vragen oproept over de effectiviteit en invloed van deze autoriteit, gezien de huidige technologische trends.
In de snel evoluerende digitale wereld blijken sommige overheidsmaatregelen al verouderd voordat ze volledig zijn geïmplementeerd. Dit is met name het geval bij pogingen om het internet te reguleren door middel van DNS-blokkades, een methode die door experts wordt gezien als achterhaald.
Tijdens een recent panel op de Apricot 2024-conferentie, waar experts zoals Bart van de Velde van Cisco en Geoff Huston van APNIC spraken, kwam dit duidelijk naar voren. Zij benadrukten hoe moderne internetarchitecturen, zoals Content Delivery Networks (CDNs) en geavanceerde browser-technologieën, de traditionele methoden van internettoezicht effectief omzeilen.
1. Verdwenen diepgang in pakketinspectie:
Traditionele technieken zoals Deep Packet Inspection, waarbij internetverkeer diepgaand wordt gecontroleerd, zijn grotendeels vervangen. Moderne datastromen, beveiligd door encryptie, laten deze vorm van inspectie achter zich.
2. Privé-relais en onzichtbaarheid:
Apparaten en apps bouwen nu hun eigen ‘digitale kastelen’. Apple’s browserverkeer bijvoorbeeld, gebruikt private relay-technieken, waardoor het verkeer onzichtbaar wordt voor externe observatoren, inclusief internetproviders. Dit creëert een situatie van “zero visibility”, waarbij externe partijen geen inzicht meer hebben in de datastroom.
3. Gereguleerde diensten en de illusie van controle:
Bart van de Velde wees op een Europese provider die DNS-blokkades gebruikte om toegang tot goksites te beperken. Echter, de realiteit toont dat gebruikers en aanbieders van content eenvoudig zulke blokkades kunnen omzeilen door over te stappen naar internationale DNS-resolvers zoals Google DNS of Cloudflare, of door gebruik te maken van DNS over HTTPS (DoH), DNS over QUIC (DoQ), en DNS over TLS (DoT). Deze technologieën verbergen DNS-verzoeken voor lokale internetproviders, waardoor traditionele blokkades ineffectief worden.
Conclusie:
De expertmeningen suggereren dat pogingen om het internet te reguleren door lokale internetproviders moeten evolueren. De oude methoden van controle, zoals het blokkeren van toegang via DNS, worden niet alleen technologisch omzeild, maar zijn ook niet meer passend in een wereld waar data en gebruikers zich niet laten beperken door geografische of technologische grenzen. De toekomst van internetregulatie vereist een begrip van en aanpassing aan deze nieuwe realiteiten.
De situatie lijkt dus een beetje op het proberen te stoppen van water met een zeef. Terwijl de intentie om gevaarlijke of illegale inhoud te blokkeren begrijpelijk is, lijkt de methode achterhaald en mogelijk ineffectief gezien de moderne internetstructuur. Het is alsof we methoden van tien jaar geleden gebruiken om de problemen van vandaag aan te pakken, zonder de huidige realiteit van het internetlandschap volledig te begrijpen of te adresseren.
Gevaar voor willekeurige overheidstoezicht en censuur
De werkgroep Internet Transparency van ISOC Nederland heeft grondige bezwaren geuit tegen deze aspecten van het wetsvoorstel. Zij benadrukken dat dergelijke ingrijpende maatregelen het fundament van een open en vrij internet ondermijnen en potentieel de deur openzetten voor willekeurige overheidstoezicht en censuur.
Deze zorgen worden versterkt door ISOC’s recente betrokkenheid bij de Global Encryption Coalition. Encryptie speelt een cruciale rol in het beschermen van privécommunicatie tegen ongeoorloofd toezicht. In een tijd waarin de bescherming van digitale rechten en privacy van essentieel belang is, is het van belang dat nieuwe wetgeving deze principes niet ondermijnt.
De snelle doorvoering van het wetsvoorstel, mede ingegeven door spectaculaire incidenten met ‘Deep Fake’ content, benadrukt de noodzaak voor een zorgvuldige en evenwichtige aanpak. Het voorstel stuit op kritiek dat het, ondanks aanpassingen, nog steeds te veel macht en controle geeft aan de staat, zonder afdoende bescherming voor de privacy van burgers.
ISOC Nederland blijft een voorstander van maatregelen die echte veiligheid bieden zonder inbreuk te maken op de vrijheid van het internet. Wij moedigen iedereen aan om deel te nemen aan deze belangrijke discussie en samen te werken aan oplossingen die zowel veiligheid als privacy waarborgen.
Voor meer informatie en om uw stem te laten horen, bezoek de volgende links: